PIPAC (Basınçlı İntraPeritoneal Aerosol Kemoterapi) Tedavisi Nedir?

PIPAC aerosol kemoterapi, kemoterapinin karın boşluğuna minimal invaziv yöntemlerle uygulanmasını içeren yeni bir yöntemdir. Peritoneal karsinomatozis, yani kanserin karın içerisinde, karın zarına yayılma hali bir çok kanser türü için hastalığın son evresidir. Peritoneal karsinomatozisli hastaların büyük bölümünde beklenen yaşam süresi maalesef 6 ay kadar kısadır. Platinum esaslı sistemik kemoterapi seçilmiş hastalarda beklenen yaşam süresini uzatabilir, ancak genel durumu kötü hastalarda uygulanamaması, düşük yanıt oranları ve tedavinin toksik etkileri bu hastalarda genellikle etkili bir kemoterapi yerine koruyucu (nihilistik) yaklaşımların tercih edilmesine neden olmaktadır.

Bununla birlikte, genel durumu iyi ve yaşam beklentisi birkaç ayın üzerinde olan peritoneal karsinomatozisli hastalarda yaşam kalitesini olabildiğince yükseltebilecek ek tedavilere ihtiyaç vardır. Bu hastalar sıklıkla çeşitli sistemik kemoterapi türlerini denemiş ve umut kıran sonuçlar almışlardır. Bu grup hastalarda daha etkili tedavi stratejilerine açık bir ihtiyaç vardır.

PIPAC Aerosol Kemoterapi: Daha Etkili ve Yan Etkisi Düşük Kemoterapi Yöntemi

PIPAC (ya da PİPAK), yani yüksek basınçlı püskürtme kemoterapi, karın boşluğuna yüksek basınçla püskürtülen aerosolleştirilmiş kemoterapinin minimal invaziv yöntemlerle, yani kapalı ameliyatla uygulanmasını içeren yeni bir yöntemdir. Böylece fizik yasalarından yararlanılarak kemoterapötik maddenin yüksek doku konsantrasyonu sağlanırken sık görülen yan etkiler ve sistemik toksik etkilerden kaçınılmış olur.

Güncel çalışmalar PIPAC tedavisinin platinuma dirençli peritoneal karsinomatoziste anlamlı etkisi olduğunu göstermektedir. Bu tedavilerde düşük yan etki gözlenmesi ve ciddi sağlık problemlerine yol açmaması en büyük üstünlükleridir. Bu anlamda PIPAC henüz son aşamaya gelmemiş kanser hastalarında güncel kanser tedavi stratejileri arasında hızla yerini almaya başlamıştır.

PIPAC / PITAC Nasıl Uygulanır?

Sıcak kemoterapi uygulayan hastaneler güncel yöntemleri takip ediyorlarsa PIPAC tedavisi de uygulamaktadır. PIPAC Karın boşluğuna ulaşmak için genellikle karnın sol tarafında, göbeğin hemen solundan küçük bir kesi oluşturulur. Buradan güvenle batına girildikten sonra diğer trokarlar yerleştirilir. Gerekliyse karnın dört kadranından periton biopsileri alınarak doku incelemesine gönderilir. Daha sonra kemoterapi ilacı serumla sulandırılıp püskürtülerek tüm karın zarına uygulanır.

PITAC’de ise hastaya çift lümenli bir endotrakeal tüple anestezi verilir. Ardından göğüs boşluğuna trokarlarla girilerek akciğerin tek tarafı söndürülür. Plevral boşluktaki sıvı boşaltılır ve biopsiler alınır. Ardından göğüs boşluğuna aerosol şeklinde kemoterapi uygulanır. Her iki yöntemin de mutlaka kanser cerrahisinde deneyimli ve eğitimli cerrahlarca uygulanması gerekir.

PİPAK Tedavisi Kimlerde Uygulanır?

İlerlemiş peritoneal karsinozis vakalarında prognoz genelde kötüdür. Vakaların çoğunda standart palyatif kemoterapiye sadece kısıtlı cevap alınır ve yaşam beklentisinde sadece orta düzeyde iyileştirme sağlanır. Bunun yanısıra sıklıkla yan etkiler görülür. Sistemik kemoterapinin bir alternatifi etkilenen dokuların çıkarıldığı ve buna kemoterapinin batın içine uygulanmasının eklendiği HİPEK yöntemidir. Bu metod seçilmiş hastalarda çok etkili olabilir. Öte yandan bu agresif yaklaşımın da ciddi komplikasyon riskleri vardır. Ayrıca yaşlı ve düşkün hastalar bu tedavi seçeneği için uygun olmayabilir.

PİPAK Tedavisinin Sonuçları Nasıldır?

PIPAC günümüzde yürütülen çalışmaların bir sonucu olarak ortaya çıkan ve yaşam kalitesine çok az etkide bulunarak, çok daha az cerrahi riskle etkili bir alternatif tedavi sağlayan bir yöntemdir. Kemoterapi ajanlarının karın içerisine laparoskopik cerrahi yöntemiyle, yani çok daha minimal invaziv olarak uygulanmasına olanak sağlar. Yeni bir tedavi metodu olmasına rağmen deneysel bir tedavi değildir. Avrupa’da birden çok uzmanlaşmış merkezde binlerce vakada uygulanarak umut vaadeden sonuçlar alınmıştır.

Tedaviye alınan en objektif sonuçlardan biri tümörün ilerlemesinde yavaşlama sağlanması ve sonuçta beklenen yaşam süresinin uzatılmasıdır. Laparoskopik yöntem nedeniyle çok az yan etki bildirilmiştir. Tümör konseyinde detaylı olarak tartışıldıktan sonra innovatif bir metod olarak uygun hastalara önerilmesi durumunda ciddi fayda sağlanabilmektedir.

PIPAC Tedavisinde Hastanede Ne Kadar Kalınır?

PIPAC işlemi laparoskopik olarak uygulanır. Gerekli biopsiler alındıktan sonra basınçlı aerosol tarzında kemoterapi ilacının püskürtülmesi toplam 30 dakikalık bir işlemdir. İşlem sonunda basınç normale indirilir ve gaz boşaltılır. Cilt kesileri kapatılır. Tüm işlem 90 dakika kadar sürer. Hastanede kalış süresi genellikle 3 gündür. Günümüzde 3 ay içinde 6 hafta aralarla toplam 3 uygulama önerilmektedir. Tedavi süresince tüm hastalar yakından izlenmelidir.

PIPAC Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?

Hastaların yarıya yakınında görülen sık komplikasyonlar ateş, karın ağrısı ve bulantıdır. % 1 gibi görülen nadir komplikasyonlar trokar girişleri veya biopsiler sırasında barsak yaralanmalarıdır. Çok nadir komplikasyonlar ise toksik cilt reaksiyonları ve cilt kesilerine tümör metastazıdır.