Kolorektal Kanserler Nasıl Evrelenir?
Kolon ve rektum kalın barsakların iki ana bileşenidir. Barsak duvarları mukoza (iç tabaka), submukoza, kas tabakası ve seroza (dış tabaka) olarak birden fazla tabakadan oluşur. Kolonun etrafında onu besleyen çok yaygın bir damar ve lenf damarı ağı bulunur. Kolorektal kanser evrelemesi hastalığın bu barsak duvarı tabakalarına, lenf bezlerine ve diğer organlara ne kadar yayıldığı ile belirlenir.
Her evre hastalığın ne aşamada ilerlediğini, komşu ve uzak organlara yayılıp yayılmadığını belirten kodlamalar içerir. Doktorlar genellikle TNM adı verilen ve her evredeki kanserin ne derece yaygın olduğunu gösteren sistemi kullanırlar. TNM evrelemesini özetlersek:
T (tümör): Primer tümörün boyutunu simgeler
N (nod): Kanserin lenf bezlerine yayılıp yayılmadığını simgeler.
M (metastaz): Kanserin vücudun diğer bölümlerine sıçrayıp sıçramadığını belirler.
Her faktörün derecesini belirten ayrıca 0’dan 4’e kadar rakamlar kullanılır. Örnek olarak T1 T2’den daha küçük boyutta tümör demektir. X ise bu faktörün belirlenemediğini belirtir. TNM skorları belirlendikten sonra evreleme yapılır.
Evre 0 Kolorektal Kanser: Mukoza tabakasında bulunan anormal hücreler veya polip gibi lezyonları simgeler. Karsinoma in situ (erken evre kanser) olarak da tanımlanır. Çünkü henüz kolon veya rektumun diğer tabakalarına, lenf bezlerine veya diğer organlara yayılma olmamıştır. Kolorektal kanserin bu evresinde saptanan hücreler kanser hücreleri ya da prekanseröz hücreler olabilir.
Evre I Kolorektal Kanser:
Kanser mukoza tabakasından submukoza ve kas tabakasına geçmiştir. Henüz lenf nodu veya uzak organ yayılımı yoktur.
Evre II Kolorektal Kanser:
Evre II üç farklı kategoride incelenebilir:
- Evre IIA: Kanser serozaya ilerlemiştir fakat onu aşmamıştır. Komşu organ, lenf bezi ve uzak organ yayılımı yoktur.
- Evre IIB: Kanser kolon veya rektumun üç tabakasını geçmiştir, henüz lenf nodu veya uzak organ yayılımı yoktur.
- Evre IIC: Kanser her üç tabakayı da geçmiş, komşu organ ve dokulara da ilerlemiştir. Lenf nodu veya uzak organ yayılımı yoktur.
Evre III Kolorektal Kanser:
Evre III de üç farklı kategoride incelenebilir:
- Evre IIIA: Kanser mukoza ve submukozaya ilerlemiş, kas tabakasına geçmiş olabilir. Bölgesel lenf bezlerinden en az üçünde yayılım vardır.
- Evre IIIB: Kanser kolon ve rektumun tüm tabakalarını geçmiş, komşu organ ve dokulara yayılmıştır. Komşu lenf bezlerinden üçten fazlasında yayılım vardır. Henüz uzak organlara yayılmamıştır.
- Evre IIIC:Kanser tüm tabakaları geçmiş, dört veya daha fazla lenf bezine sıçramıştır. Kanser komşu organlara da yayılmıştır.
Evre IV Kolorektal Kanser: Evre IV kolorektal kanserlerin en ileri evresidir. Eğer bu tanıyı aldıysanız, anlamı kanserin karaciğer veya akciğer gibi uzak organlara da sıçramış olduğudur. Kanser kolon veya rektum duvarını geçmiş veya geçmemiş, lenf bezlerine yayılmış ya da yayılmamış olabilir.
Evre IV de metastazın bir veya daha fazla organı ilgilendirmesine bağlı olarak iki farklı kategoriye ayrılır. Primer tümör herhangi bir boyutta olabilir, lenf bezleri etkilenmiş ya da etkilenmemiş olabilir, ancak kanser bir organa yayıldıysa Evre IV A, birden çok organa yayıldıysa Evre IV B olarak tanımlanır.
Özetle, Evre IV kolorektal kanser T veya N sınıflamasında herhangi bir grupta olabilir. M1 bir uzak organ yayılımını, M2 ise birden çok uzak organ yayılımını simgeler.
Daha detaylı bilgiler için alttaki linkleri ziyaret edebilirsiniz.